Przejdź do zawartości

Cryphonectria parasitica

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cryphonectria parasitica
Ilustracja
Gałąź kasztana amerykańskiego porażona przez Cryphonectria parasitica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Sordariomycetes

Rząd

Diaporthales

Rodzina

Cryphonectriaceae

Rodzaj

Cryphonectria

Gatunek

Cryphonectria parasitica

Nazwa systematyczna
Cryphonectria parasitica (Murrill) M.E. Barr
Mycol. Mem. 7: 143 (1978)

Cryphonectria parasitica (Murrill) M.E. Barr – gatunek grzybów z rzędu Diaporthales[1]. Mikroskopijny grzyb pasożytniczy u kasztanów i niektórych gatunków dębów wywołujący grzybową chorobę o nazwie zgorzel kasztana[2]. Jest organizmem kwarantannowym podlegającym obowiązkowemu zwalczaniu[3].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Crypthonectria, Cryphonectriaceae, Diaporthales, Diaporthomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy gatunek ten opisał William Alphonso Murrill w 1906 r. nadając mu nazwę Diaporthe parasitica. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadała mu Margaret Elizabeth Barr w 1978 r.[1]

Synonimy[4]:

  • Diaporthe parasitica Murrill 1906
  • Endothia gyrosa var. parasitica (Murrill) Clinton 1907
  • Endothia parasitica (Murrill) P.J. Anderson & H.W. Anderson 1912
  • Valsonectria parasitica (Murrill) Rehm 1907

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

C. parasitica tworzy podkładki o barwie od żółtej do ciemno pomarańczowej, średnicy 0,5–3 (–4) mm i wysokości 2,5 mm. Są zagłębione w korze, wystaje ponad nią tylko ich górna część. W podkładkach powstają konidiomy o średnicy 100–300 μm, czasami jednak kilka konidiów łączy się z sobą tworząc duży, labiryntopodobny konidiom, którego średnica przekracza 1 mm. Konidiofory są rozgałęzione, komórki konidiotwórcze tworzą się zarówno na szczytowych, jak i bocznych ich gałązkach. Podczas wilgotnej pogody z konidiomów wydostają się skręcone, żółte pasma zlepionych z sobą zarodników konidialnych. Konidia mają wymiary 3–5 × 1,5–2 μm (średnio 3,6 × 1,8 μm), kształt od elipsoidalnego do pałeczkowatego, czasami lekko zagięte, przejrzyste i bez przegród. Perytecja o średnicy 300–400 μm, kuliste i głęboko zanurzone w podkładkach. Mają długą, cylindryczną szyjkę o długości do 300–600 μm i średnicy 200 μm, a w niej peryfizy. Askospory wydostają się dośrodkowo z zewnętrznego dysku stromy tworząc drobne, czarne brodawkowate struktury. Worki 32–55 × 7–8,5 μm, maczugowate do cylindryczno-maczugowatych, o krótkim trzonku, cienkościenne, 8-zarodnikowe; askospory w dwóch rzędach. Mają wymiary 7–12 × 3,5–5 μm (średnio 8,6 × 4,5 μm), są gładkie, elipsoidalne, dwukomórkowe, czasami z niewielkim zwężeniem przy przegrodzie[5].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Cryphonectria parasitica występuje we wschodniej części Ameryki Północnej (USA i Kanada), Europie Południowej, Hongkongu i Japonii oraz w Australii[6]. W Europie po raz pierwszy został oficjalnie wykryty w 1938 roku we Włoszech w pobliżu Genui, głównego międzynarodowego portu lotniczego. Analizy genetyczne sugerują, że C. parasitica pochodzi z Ameryki Północnej. Rozprzestrzenił się i obecnie występuje już nie tylko nad Morzem Śródziemnym, ale także w Austrii i Szwajcarii, krajach kaukaskich (o zimnym klimacie), na północy Półwyspu Iberyjskiego (o klimacie umiarkowanym) oraz w części północnej Europy i Islandii. W Polsce do 2020 r. nie zanotowano jeszcze tego patogenu, jednak jego rozprzestrzenienie się na północ Europy jest bardzo prawdopodobne. Ze względu na liczne występowanie w Polsce dębów szypułkowych zagrożenie jest poważne[5].

Zasiedla korę drzew z rodzaju kasztan (Castanea) powodując zgorzel kasztana. Stwierdzono, że atakuje także niektóre gatunki dębów (Quercus), głównie dęba bezszypułkowego (Ouercus petraea), rzadziej dęba szypułkowego (Quercus robur), dęba ostrolistnego (Quercus ilex) i inne[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-04-26].
  2. a b Cryphonectria parasistica [online] [dostęp 2021-04-26].
  3. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa [online] [dostęp 2020-01-04].
  4. Species Fungorum [online] [dostęp 2021-04-26] (ang.).
  5. a b Patrycja Bieniek, Tomasz Oszako, Wojciech Pusz, Zagrożenie drzewostanów dębowych przez Cryphonectria parasitica, [w:] Sylwan 164 (7): 576−582, 2020 [online] [dostęp 2021-04-26].
  6. Discover Life [online] [dostęp 2021-04-26].